Świąteczne obchody w Hiszpanii obejmują śpiewanie specjalnych melodii zwanych Villancicos. Najwięcej śpiewają oczywiście dzieci, ponieważ to one są autentycznymi bohaterami tej wesołej pory roku. Hiszpanie lubią rodzinne spotkania, a rodziny zbierają się w czasie świąt Bożego Narodzenia, aby celebrować i zajadać się smakołykami takimi jak turrón (nugat) i mantecados (rodzaj słodkiej bułeczki powszechnie spożywanej w okresie świątecznym).
Początki Villancicos sięgają średniowiecza. Utwory te były pierwotnie poetyckie, z refrenem, który nie był religijny i zwykle śpiewany był głosami zharmonizowanymi w polifonii. Villancicos były bardzo popularne między XV a XVII wiekiem. Z biegiem czasu zaczęły nabierać religijnego tonu, śpiewano je w świątyniach religijnych, a następnie zaczęto je kojarzyć ze świętami Bożego Narodzenia – i jest to tradycja, która trwa do dziś. Villancicos są melodiami o tematyce religijnej, opartymi na świętach Bożego Narodzenia i są bardzo popularne w Ameryce Łacińskiej, Portugalii i Hiszpanii.
Nazwa prawdopodobnie pochodzi od słowa villa (miasto), miejsca, z którego wyłoniły się piosenki. Ich znaczenie wzrosło w całej Europie w okresie renesansu i baroku, chociaż biorąc pod uwagę głęboko religijny charakter Hiszpanii, uzyskały one wiodącą rolę w tym kraju.
Muzyka dzisiejszych Villancicos to jeden z wielu folklorystycznych elementów w okresie świątecznym. Oprócz „normalnych” instrumentów używanych do wykonania piosenek, niektóre z ich biorą również udział w hiszpańskich melodiach bożonarodzeniowych: zambomba, tamburyn, carraca (rodzaj grzechotki) i butelka anisette. Zambomba to instrument, który składa się z odwróconego, ściętego stożka (zwykle ceramicznego), otwartego na każdym końcu ze skórzaną łatą pokrywającą większy koniec, z której wystaje patyk. Zwilżenie ręki i pocieranie jej o drążek wytwarza niski, brzęczący dźwięk, który nadaje instrumentowi nazwę.
W przeciwieństwie do świątecznych piosenek popularnych w brytyjskich i germańskich tradycjach, z bogatymi orkiestrowymi i majestatycznymi melodiami symfonicznymi, tradycyjne hiszpańskie Villancicos są nieco bardziej rytmiczne i szczerze… po prostu bardziej hałaśliwe.
